Fizyczka, laureatka Nagrody Nobla w 1963 roku, za “odkrycia dotyczące struktury powłok nuklearnych”. Druga w historii kobieta-laureatka Nagrody Nobla.
Urodziła się w 1906 roku w Katowicach. Pochodziła z zasłużonej dla Śląska rodziny uczonych. Ojciec, lekarz i profesor pediatrii Friedrich Göppert, przyczynił się do zwalczenia epidemii zapalenia opon mózgowych w Katowicach w 1905 i odkrył nowatorską metodę walki z tą chorobą, jej dziadkiem był profesor prawa Heinrich Robert Goeppert, a pradziadkiem profesor botaniki Heinrich Göppert , twórca Muzeum Botanicznego we Wrocławiu , natomiast pra-pradziadkiem profesor farmacji . Ze strony rodziny ojca, Maria stała się siódmą generacją profesorów uniwersyteckich.
W 1910 Göppert-Mayer przeniosła się z rodzicami do Getyngi , gdzie jej ojciec otrzymał odpowiednik dzisiejszej habilitacji oraz stanowisko profesora na Georg-August Universität . Dla jej rodziców było jasne, iż będzie po maturze ( 1924 ) studiować na tym renomowanym uniwersytecie, co w owym czasie nie było dla kobiet czymś codziennym. Najpierw chciała zostać matematykiem, jednak po trzech latach zmieniła kierunek na fizykę. W 1930 zdobyła doktorat z fizyki kwantowej . Jakie znaczenie miało wtedy centrum uniwersyteckie w Getyndze świadczy fakt, że przy jej Rigorosum byli obecni trzej nobliści: jej promotor, Max Born , James Franck i Adolf Otto Reinhold Windaus . Po wyjściu za mąż za Josepha Edwarda Mayera (1904-1983), amerykańskiego studenta i asystenta Francka, który następnie został prezydentem amerykańskiego towarzystwa fizycznego, wyjechała w 1930 do USA gdzie urodziła dwoje dzieci – Marię Ann Wentzel i Petera Conrada. Marianne została później astronomem a Peter profesorem ekonomii.
W latach (1931-1939) wykładała na Johns Hopkins University (gdzie zaprzyjaźnia się z Tellerem ), a potem (1939-1946) na Columbia University . W latach 30. współpracowała ściśle z Karlem Herzfeldem . W lecie, wracała do Göttingen gdzie współpracowała z Maxem Bornem. W czasie II wojny światowej brała udział w pracy nad bombą atomową w ramach Projektu Manhattan . Od 1946 była profesorem w Institute of Nuclear Studies przy University of Chicago. Od 1960 była profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego w La Jolla, San Diego .
Chociaż opuściła Śląsk w trzecim roku życia i nigdy już tam nie powróciła, zajmowała się m.in. pomocą dla śląskich uchodźców w USA po II wojnie światowej oraz wspierała organizację Górnoślązaków w Pensylwanii – World Association of Upper Silesians. W 1967 przebywała w Warszawie w związku z obchodami 100-lecia urodzin Marii Skłodowskiej-Curie . Zapytana wtedy przez sekretarza naukowego PAN prof. Henryka Jabłońskiego czy ma jakieś szczególne życzenia, odparła bez namysłu chcę zobaczyć Katowice. Nie zobaczyła.
Zmarła na atak serca w 1972 roku, została pochowana na cmentarzu El Camino Memorial Park w San Diego.
źródło: https://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Maria_G%C3%B6ppert-Mayer
Fizyk, uhonorowany Nagrodą Nobla w rok 1943 „W uznaniu jego wkładu w rozwój metody wiązki molekularnej i jego odkrycia momentu magnetycznego protonu”.
Urodził się 1888 w Żorach. Był wnukiem bogatego kupca żydowskiego, właściciela żorskiego młyna, Abrahama Sterna i synem Oskara Sterna i Eugenii (z domu Rosenthal). W roku 1892 Sternowie przeprowadzili się do Wrocławia. Po ukończeniu szkoły podstawowej Otto Stern kontynuował naukę w Johannes-Gymnasium we Wrocławiu, a następnie podjął studia uniwersyteckie we Fryburgu, Monachium i Wrocławiu. Tytuł doktora chemii fizycznej uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim w roku 1912. Po doktoracie, w tymże roku, przeniósł się – za Albertem Einsteinem – na Uniwersytet Karola w Pradze, a w następnym roku – na Politechnikę w Zurychu. W latach pierwszej wojny światowej, od sierpnia 1914 do jej zakończenia, służył w różnych jednostkach technicznych armii pruskiej. Po klęsce Prus powrócił do Frankfurtu, gdzie nadal pracował naukowo. Habilitował się we Frankfurcie w roku 1915. Od roku 1919 współpracował z Maxem Bornem.
W roku 1921 otrzymał stanowisko profesora fizyki teoretycznej na Uniwersytecie w Rostocku. Z powodu swojego częściowego pochodzenia żydowskiego po dojściu Hitlera do władzy w roku 1933 wyemigrował do USA. Do 1945 roku był profesorem na Carnegie Institute of Technology w Pittsburghu. Tam też przystąpił do budowy laboratorium molekularnego, choć ze względu na trudności gospodarcze nie był w stanie rozbudować swej pracowni do tego poziomu jaki miała pracownia w Hamburgu. Następnie już jako professor emeritus osiadł na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Sporadycznie utrzymywał kontakty z miejscowymi fizykami, lecz unikał już publicznych wystąpień. Zmarł w 1969 r. w Berkeley, gdzie został pochowany.
Profesor nauk chemicznych, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1950 r. za odkrycie i badania nad reakcjami skoordynowanymi z udziałem dienów.
Urodził się w 1902 roku w Königshütte (obecnie Chorzów). Rodzice Kurta posiadali pochodzenie chłopskie. Ojciec zajmował stanowisko nauczyciela mianowanego początkowo w szkole powszechnej nr III a następnie nr V w Królewskiej Hucie. Młodość spędził w Chorzowie. Edukacje szkolną rozpoczął 1 kwietnia 1908 r w męskiej szkole powszechnej nr V, w której nauczał jego ojciec, następnie Wyższej Szkole Realnej o profilu matematyczno-przyrodniczym. Rodzina Alderów przeżyła w Królewskiej Hucie okres powstań śląskich i plebiscytu. Po zdaniu matury przez Kurta, w związku z podziałem pruskiej prowincji Śląsk, rodzina przeniosła się do Berlina, gdzie rozpoczął studia na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Po semestrze zimowym przenieśli się do Kilonii, gdzie Alder kontynuował studia na Uniwersytecie Chrystiana Albrechta i w 1924 roku uzyskał absolutorium. Swymi postępami w nauce zwrócił na siebie uwagę ówczesnego dyrektora Instytutu Chemii Otto Dielsa. Diels prowadził wtedy badania nad reakcją addycji estrów kwasu azodikarboksylowego do związków nienasyconych. Alder efekt swoich badań pod kierunkiem Dielsa uwieńczył pracą doktorską pod tytułem O przyczynie i przebiegu reakcji estru kwasu azodikarboksylowego”, którą obronił 24 lipca 1926 r. Praca ta została wyróżniona i ogłoszona drukiem w lipskim wydawnictwie naukowym, a zadedykowana rodzicom. Kurt Alder dołączył na stałe do zespołu badawczego Otto Dielsa.
Od początku 1927 roku pod kierunkiem Otto Dielsa pracował nad reakcjami pericyklicznymi węglowodorów nienasyconych. Pierwsze wyniki badań opublikowali w 1928 roku w Justus Liebigs Annalen der Chemie. W publikacji tej po raz pierwszy pojawiło się pojęcie syntezy dienowej, obecnie znanej pod nazwą reakcji Dielsa-Aldera, pierwszy przykład procesu chemicznego zachodzącego z mechanizmem skoordynowanej cykloaddycji. W sumie opublikował na ten temat ponad 150 prac naukowych.
W 1930 roku habilitował się na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Kilońskiego, uzyskując tym samym prawo do prowadzenia wykładów uniwersyteckich. Objął stanowisko docenta prywatnego. 15 września 1934 premier Prus Hermann Göring mianował go profesorem nadzwyczajnym. W grudniu 1936 roku objął stanowisko kierownika laboratorium w zakładach IG Farben w Leverkusen gdzie pracował nad kauczukiem syntetycznym “Buna”. W 1940 roku objął na Uniwersytecie w Kolonii kierownictwo Katedry Chemii Eksperymentalnej i Technologii Chemicznej oraz funkcje dyrektora Instytutu Chemii na tej uczelni.
W latach 1949/1950 pełnił funkcje dziekana wydziału Filozoficznego Uniwersytetu w Kolonii. W 1955 r. wziął udział w spotkaniu niemieckich laureatów Nagrody Nobla w Lindau nad Jeziorem Bodeńskim, które zostało zorganizowane z inicjatywy hrabiego Bernadotte. Uchwalono na nim manifest z Lindau, wzywający do zakazu użycia broni atomowej. Zmarł w 1958 roku w Koloni. W roku 1979 na cześć Kurta Aldera jeden z kraterów na Księżycu został oficjalnie nazwany “Alder”. W roku 2006 krater towarzyszący otrzymał nazwę “Alder E”.
Biochemik, laureat Nagrody Nobla z fizjologii i medycyny z 1964 roku, za badania nad zwalczaniem i zapobieganiem miażdżycy , w szczególności za odkrycie przebiegu syntezy cholesterolu w organizmie ludzkim.
Urodził się w 1912 roku w Nysie. Studiował na politechnice w Monachium , w 1934 musiał opuścić Niemcy w związku z dojściem Hitlera do władzy. Schronił się w Szwajcarii , a w 1936 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W 1938 roku obronił doktorat z biochemii, od 1941 roku wykładał kolejno na uniwersytetach Columbia, Chicago i Harvardzie. W roku 1946 otrzymał propozycję objęcia posady profesora nadzwyczajnego w University of Chicago. Cała kariera naukowa i badania Konrada Blocha w Stanach Zjednoczonych były związane z cholesterolem. Tu w roku 1950 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W Chicago pracował w najnowocześniejszym laboratoriumna świecie nad syntezą cholesterolu. W 1954 roku przeniósł się na Uniwersytet Harvarda w Cambridge. Dorobek swojej pracy badawczej opublikował w dziele „Lipide Metabolism” z 1960 roku. Od 1966 roku do 1969 noblista sprawował funkcję prezesa sekcji biochemii amerykańskiej akademii nauk, a w latach 1968-1971 przewodził Międzynarodowemu Związkowi Biochemii. Wiele uczelni na całym świecie nadało mu tytuł doktora honoris causa. To m.in. Uniwersytet w Columbii i Uniwersytet Hokkaido, a także uczelnia, gdzie zaczynał karierę naukową – Uniwersytet Techniczny w Monachium. Za swoje naukowe dokonania otrzymał także wiele zagranicznych wyróżnień. Był członkiem akademii naukowych w Japonii, Wielkiej Brytanii, Australii, Włoszech i Niemczech. Przeszedł na emeryturę w 1982 roku.
Zmarł w 2000 roku, w Burlington, w stanie Massachusetts.
źródło: https://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Konrad_Bloch oraz https://plus.nto.pl/zapomniany-noblista-z-opolszczyzny-kto-pamieta-o-konradzie-blochu/ar/11643315
